RUMUNIA

IZABELA DOMANSKA - BANU



Mieszkam w Rumunii od 4 lat. Moj maz Dragosz jest rodowitym Rumunem. Mamy cudowna coreczke o imieniu Bianca. Wiekszosc ludzi slyszac ze tu mieszkam, robi zdziwione miny. W Polsce niestety wyobrazenia na temat tego kraju to wciaz, jeden wielki krzywdzacy stereotyp. Roznorodnosc atrakcji turystycznych, folkloru, kultur, tradycji, cudow natury, wielka zyczliwosc i goscinnosc tutejszych mieszkancow, ich zadziwiajaca prostota, radosc zycia i optymizm, wszystko to sprawia ze turysta czuje sie tu bardzo dobrze i wyjatkowo.
Jesli chodzi o kuchnie, to mozna tu pysznie a przede wszystkim zdrowo zjesc. Podrozujac przez ten zadziwiajacy kraj, na kazdym kroku napotkamy sie na tradycyjne , narodwe i regionalne produkty wlasnego wyrobu. Przepyszne sery wprost od pasterzy. Naturalna gesta smietana, zdrowe mieso i jego domowe przeroby, cala gama warzyw i owocow eko o prawdziwym wyrazistym smaku, tak bardzo rozniacych sie od tego co dzis oferuja nam supermarkiety. Rumuni maja nam rowniez do zaoferowania wiele trunkow oczywiscie wlasnej roboty. Sliwowica, owocowa brandy, nalewka wisniowa, wino biale, czerwone. Do wyboru do koloru.
W tym pieknym, karpackim kraju do tradycji podchodzi sie bardzo powaznie i z szacunkiem. Okres przedswiateczny to czas swiniobicia. Obyczaj ten jest tak popularny, iz nawet ludzie z miast jada do swioch bliskich lub znajomych na wsi, aby dokonac tego rytualu. Wtedy w powietrzu unasza sie smakowite zapachy pieczonego mieska. Gospodynie maja pelne rece pracy, przygotowuja pyszniutkie kielbaski z czosnkiem, salcesony, sloninke posypana papryka, pieczona skorke z sola. Wszystkie te specjaly trafia na stol w Boze Narodzenie. W Wigilie dzieci chodza po domach zyczac wszystkim Wesolych Swiat, w zamian otrzymuja tradycyjne precelki oraz jablka. Natomiast w wieczor sylwestrowy maluchy koleduj z Sorkova. Sorkova to patyk do ktorego przyczepiane sa kolorowe kwiatki z papieru. Dzieciaki w zamian za zyczenia otrzymuja pieniazki. Mlodziez meska koleduje nieco pozniej. Poprzebierani w stroje ludowe, maski, glosno krzycza, spiewaja i strzelaja z bicza. Mimo zimna i chlodu, atmosfera jest naprawde bardzo goraca.

Wielkanoc z kolei to smak pieczonego barana, swieze salatki i grilowanie na wolnym  powietrzu. Laki, polany , pobocza lasow zapelnione sa swietujacymi rodzinami. Zabaw , smiechow , tanca nie ma konca. Uwielbiam te Wielkanocne wypady na lono natury.

W pierwszy dzien marca zaczyna sie kalendarzowa wiosna. Z tej okazji panie oraz dzieci otrzymuja od panow maly sznureczk, kokardke z czerwono- bialej welny. Do sznureczka przyczepiona jest ozdoba np wiosenny kwiatek, biedronka, podkowa itd. Wzorow jest naprawde mnostwo.Ozdoba ta jak i zwyczaj nazywa sie w Rumunii martisor. Martisor nosi sie na nadgarstku lub przypina na piersi.W tym dniu wszyscy sa dla siebie bardzo zyczliwi skladaja, sobie zyczenia, obdarowuja malymi prezencikami i raduja sie z nadejscia wiosny.Swieto symbolizuje szczescie i radosc z nadejcia nowego zycia.

W Rumunii nie ma wyznaczonej konkretnej daty swieta zmarlych, mimo tego pamiec o zmarlych jest bardzo wazna czescia zycia Rumunow. Kazdy sam wyznacza sobie date. Zazwyczaj jest to rocznica smierci bliskiej osoby. Rodzina zabiera ze soba wszesniej przygotowane pokarmy i zbiera sie w cerkwi. Bardzo wazne jest przygotowanie kuti czyli gotowanej pszenicy z orzechami i miodem. Po nabozestwie jedzenie rozdaje sie ludziom.

Bardzo ciekawe sa zwyczaje weselne. Rano w dzien slubu pan mlody wraz z przyjaciolmi stroi dwa male swierki. Drzewka zazwyczaj ozdabia sie kwiatkami oraz kokardkami z bialej bibuly. Jedno z nich zanoszone jest (koniecznie przez jakiegos kawalera) do domu rodzicow chrzestnych a drugie wedruje wraz z mlodymi do cerkwi a potem do domu nowozencow jako symbol zycia, mlodosci i bogactwa. Przed slubem, nastepuje uroczyste golenie pana mlodego. Oznacza to ze pan mlody staje sie prawdziwym mezczyzna. Na wsi panna mloda przed slubem powinna pojsc do trzeciej studni od swojego domu. Ze studni trzy razy wyciaga sie wode a nastepnie trzy razy te woda kropi sie za pomoca kropidla zrobionego z bazyli. Woda ma przyniesc szczescie w milosci wszystkim pannom i kawalerom.


W Rumunii duzo jest ciekawych i atrakcyjnych miejsc godnych odwiedzin. Jednym z wielu moich ulubionych jest Sinaia. Jest to jeden z najbardziej slynnych rumunskich kurortow, polozony w Karpatach Poludniowych na wysokosci 800-1000m n.p.m.


To wlasnie tu pierwszy rumunski krol, Karol I Hohenzollern, uwiedziony urokiem tego przepieknego miejsca, postanowil w 1873 r. zbudowac sobie palac jak z bajki - Peles. Zamek mozna zwiedzac a urzadzone z wielkim przepychem , robia naprawde ogromne wrazenie na turystach.

Widok jest urzekajacy i sprawia ze na chwile przenosimy sie do basniowej krainy smokow i ksiezniczek. W odleglosci kilkuset metrow znajduje sie drugi nieco mniejszy i rownie urokliwy palacyk - Pelisor. Wybudowany dla ksiecia Ferdynanda - bratanka Karola.


Wraz z mezem szczegolnie uwielbiamy jezdzic tu wiosna, gdy wysokie szczyty gor otaczajcych zamek pokryte sa jeszcze sniegiem. Jednak kazda pora roku jest odpowiednia aby odwiedzic to fantastyczne miejsce. Zima dla przykladu jest najodpowiedniejsza dla milosnikow narciarstwa i innych sportow zimowych.


Sinaia to wspaniale budowle, wiele restauracji gdzie mozna dobrze zjesc, dobre hotele, malownicze wille na zboczu gor, lokale rozrywkowe, ogrodki piwne.


Godny uwagi jest wspanialy Monaster Sinaia z przepiekna barokowa cerkwia, wzniesiona w latach 1843-46. Wnetrze cerkwi zdobia przepiekne ikony, oraz malowidla : portret Krola Karola I , Krolowej Elzbiety z corka Maria. Obok cerkwi znajduje sie muzeum sztuki religijnej.


Z Sinai kursuje kolejka liniowa w gory Bucegi. Mozna nia dojechac na Cota 1400.


Na te wysokosc mozna rowniez wjechac samochodem. Z tad natomiast, nastepna kolejka dostaniemy sie do schroniska , polozonego na wysokosci 2000 m n.p.m. gdzie pieszo mozna dojsc do niezwyklych form skalnych. Na skutek erozji skaly przybraly najrozniejsze ksztalty.


Najslynniejsze to Babele, przypominajace stare kobiety w chustach na glowach, oraz olbrzymnia skala w postaci Sfinksa.

Z tego miejsca warto wybrac sie na kilku godzinna podroz na szczyt Omul 2507 m n.p.m. Trasa nie jest trudna, bez specjalistycznego sprzetu oraz bez doswiadczenia mozna spokojnie zdobyc ten szczyt.



 Warto rowniez dojsc do poteznego krzyza 28 m wysokosci - Crucea Caraiman postawionego ku czci poleglych podczas I wojny swiatowej. Krzyz wznosi sie na wysokosci 2292m n.p.m. Gory Bucegi znakomicie nadaja sie dla amatorow i milosnikow gorskich wedrowek.


Pytajac mieszkanca Rumunii o najpopularniesze tradycyjne danie, kazdy bez zastanowienia odpowie sarmale. Sarmale uwazane sa za danie narodowe , choc pochodzi z Turcji. Wszystkie uroczystosci i swieta nie moga obejsc sie bez tych malutkich, pyszniutkich golabkow. Do przyrzadzenia tej potrawy potrzebne nam beda glowki kapusty kiszonej w calosci, ktora kisi sie w beczkach. Sarmale obowiazkowo podaje sie z mamalyga z kaszy kukurydzianej oraz papryczka chili. Dobrze smakuja takze z gesta kwasna smietana. W czasie postu golabki faszeruje sie ryzem z przyprawami a w niektorych regionach Rumunii zamiast lisci kapusty uzywa sie lisci winorosli.

SARMALE Z MAMALYGA



Skladniki:

2 glowki kapusty kiszonej w calosci
1 kg dobrej jakosci miesa mielonego (wieprzowe lub wieprzowo - wolowe)
100 g ryzu
1 duza cebula
200 g gestego soku pomidorowego
3 liscie laurowe
czaber
ziarenka czarnego pieprzu
koper wloski szuszony w calosci
pietruszka zielona
kasza kukurydziana
olej lub smalec do podsmazania
sol, pieprz

Sposob przygotowania:

Cebule pokroic w drobna kostke i podsmazyc na jednej lyzce oleju i wody, gdy sie zeszkli dodac ok 100 g soku pomidorowego, ryz, sol i pieprz do smaku . Calosc gotowac ok 10min. Do miski wlozyc mieso a nastepnie dodac wczesniej przygotowany sos z ryzem, pokrojona drobno pietruszke, czaber, sol do smaku. Wszystko dobrze wymieszac. Nadzienie wylozyc na liscie kiszonej kapusty i zawinac. Pozostala kapuste poszatkowac.
Na dnie rondla rozlozyc troszke kapusty i ulozyc spiralnie pierwsza warstwe golabkow, nastepnie kapuste, troche soku pomidorowego, ziarna pieprzu, koper wloski. Potem znowu warstwa golabkow, kapusty, soku pomidorowego, ziarna pieprzu, kopru i tak az do wykorzytania wszystkich golabkow. Wlac wody, tyle aby przykryc golabki i dusic na malym ogniu 2 godziny od mometu wrzenia. Nastepnie wstawic do piekarnika na ok 20 min w tem 180 C.
Do garnka wlac 1/5 l lekko slonej wody, od mometu wrzenia powolutku , caly czas mieszajac dodac kasze kukurudzina, az do zageszczenia. Pozostawic na malym ogniu ok 20 min bardzo czesto mieszajac. Mamalyge podajemy na goraco.
                                                                    Smacznego ! 

ZUPA KLOPSIKOWA - Ciorba de perisoare



Skladniki:

350 g miesa mielonego wieprzowego lub wieprzowo - wolowego
2 lyzki ryzu
marchew
pietruszka (korzen i nac)
seler
cebula
natka pietruszki
czubata lyzka przecieru pomidorowego
sok z kwaszonej kapusty (ok 500ml)
sol, pieprz, lubczyk

Sposob przygotowania:

W garnku zagotowac 2 l wody. Wczesniej obrane i pokrojone warzywa wrzucic do garnka, wraz z lubczykiem. Polowe cebuli poztawic do klopsikow. Do miski wlozyc mieso, wymieszac z ryzem, pokrojona cebula, zielona pietruszka, sola i pieprzem do smaku. Uformowac zgrabne klopsiki o srednicy 3-4cm. Wrzucic do wywaru z warzyw. Warzywa powinny byc prawie miekkie.Gotowac ok 20min. Pod koniec gotowania dodac przecier pomidorowy , sok z kapusty, sol i pieprz. Zupe podawac posypana natka pietruszki.
                                                                           Smacznego !                                                                 

SALATKA Z BAKLAZANOW - Salata de vinete



Skladniki:

1 kg baklazanow
50 ml oliwy z oliwek
kilka kropli soku z cytryny lub octu winnego
1 duza cebula
sol 

Sposob przygotowania:

Umyc baklazany a nastepnie podpiec z kazdej strony, najlepiej na grilu. Nastepnie wlozyc do zimnej wody, aby latwiej obrac je ze skorki. Obrane pozostawic na sitku do mometu dokladnego ich odsaczenia, nastepnie dokladnie posiekac nozem lub za pomoca blendera. Mieszajac dodawac powoli oliwy oraz sok z cytryny. Pod koniec polaczyc z  pokrojona w kostke i uprzednio osolona cebule, dokladnie wymieszac.

Salatke podaje sie na zimno.W Rumunii jest ona bardzo popularna. Spozywa sie ja z chlebem oraz pomidorami. Ja osobiscie uwielbiam ja jako dodatek do mies z grila, polecam !
                                                                      

PAPANAS - oponki serowe



Skladniki:

400 g twarogu
1 jajko
25 g cukru waniliowego
soda oczyszczona
sok z cytryny
4 czubate lyzki maki tortowej
4 lyzki kaszy manny
sol

Sposob przygotowania:

Szczypte sody rozpuszcuic w kilku kroplach soku z cytryny. Do miski wlozyc wszystkie skladniki, dodac rozpuszczona sode oraz szczypte soli. Ciasto dokladnie zagniesc a nastepnie po kawalku walkowac na grubosc ok 1,5 cm. Za pomoca szklanki wykroic kulka z dziurka w srodku.Wylozyc na opruszona maka stolnice. Smazyc tak jak paczki na mocno rozgrzanym tluszczu, az beda zrumienione z obu stron.Wyjac lyzka cedzakowa na tace, wylozona papierowymy recznikami. Po odsaczeniu z nadmiaru tluszczu posypac obficie cukrem pudrem. Papanas podajemy z gesta kawasna, smietana oraz komfiturami najlepiej jagodowymi, wisniowymi lub z dzikiej rozy.  SMACZNEGO !